“Luistert u eigenlijk wel naar mij, dokter?”

Zo’n vraag kan onverwacht binnenkomen. En nog lang blijven hangen. Want je bedoelt het goed. Je dénkt dat je luistert. Maar voelt de ander dat ook zo?

In de zorg draait alles om mensen. En waar mensen samenwerken of met elkaar in gesprek zijn, draait het om communicatie. Toch is dit misschien wel het minst ontwikkelde onderdeel van het vak. Terwijl het aan alle kanten invloed heeft: op het contact met je patiënt, de samenwerking in je team, en op hoe jij zelf overeind blijft in een complexe werkomgeving.

Een patiënt die zich écht gehoord voelt, is sneller bereid mee te denken en mee te werken. Collega’s die elkaar goed begrijpen, weten wat ze aan elkaar hebben. En jijzelf, als jonge dokter in een uitdagend vak, hebt meer grip als je weet hoe je jezelf uitspreekt. Over wat je nodig hebt. Over wat je lastig vindt. En ook: over wat je goed doet.

Goede communicatie gaat verder dan alleen de juiste woorden vinden. Het begint bij weten wat er in jezelf gebeurt. Hoe je reageert onder druk. Hoe je omgaat met spanning of onzekerheid. Of met kritiek. En hoe je daarin de verbinding houdt met de ander, zonder jezelf kwijt te raken.Bij TalentCare vinden we dit zó belangrijk, dat we er een leergang aan gewijd hebben: ‘Communicatie: jezelf als instrument’. Want hoe beter je jezelf kent, hoe zuiverder je kunt afstemmen. En hoe veiliger het wordt, voor iedereen, om eerlijke gesprekken te voeren.

Benjamin Eggers, ANIOS bij TalentCare, volgde deze leergang.

Zijn motivatie? “Communicatie is voor mij het leukste en ook het belangrijkste onderdeel van het vak. Zeker nu ik de kliniek uit ben, via de psychiatrie in de bedrijfsgeneeskunde terecht ben gekomen, merk ik hoe essentieel goede communicatie is. Soms loopt een consult gewoon stroef. Dan weet je: hier moet ik iets mee.”

Tijdens de leergang viel voor Benjamin een belangrijk kwartje. “Op mijn vorige werkplek in de psychiatrie merkte ik soms dat een patiënt een sterke emotie bij me opriep. Bijvoorbeeld boosheid. Ik begon te koken, en dacht: waarom gebeurt dit? Wat zegt dit over mij, over deze situatie? In de leergang heb ik geleerd dat die emotie een signaal is. Dat je het eerst moet spiegelen: ik merk dat ik hier boos van word. Dat uitspreken vergt lef, maar het levert veel op. Je laat meer van jezelf zien. En de ander – zoals in mijn geval een patiënt – reageerde begripvol. Je zorgt er hiermee voor dat je non-verbale communicatie niet verandert, maar juist benoemt wat iets met je doet. Je communicatie wordt zuiverder.”

Die inzichten gebruikt hij niet alleen richting patiënten, maar ook in het overleg met collega’s. “Als ik in een teamoverleg merk dat ik baal van wat er gebeurt, spreek ik me daarover uit. Niet aanvallend, maar wel eerlijk. Je wordt serieuzer genomen, en het gesprek krijgt meer diepgang.”

In zijn werk als ANIOS in de bedrijfsgeneeskunde past hij andere technieken uit de leergang toe. “Wat ik nu vaak zie, is dat iemand zegt: ‘ik kan niet werken’, terwijl het eigenlijk gaat over iets heel anders, zoals angst om het niet vol te houden, of zorgen om mantelzorgtaken. Dan helpt het om niet alleen op de inhoud te reageren, maar te letten op de onderstroom. Wat wordt er écht gezegd? Als je daar op doorvraagt, maak je ruimte voor het echte verhaal.”

Benjamin: “Soms zie je iemand zo’n gesprek voeren – dan denk je: wauw, dit is goed. Maar nu weet ik dat daar een methodiek achter zit. Iemand laten ventileren, emoties erkennen en doorvragen. Juist dan ontstaat er een relatie.”

Zijn ervaring laat zien dat communicatie niet iets is wat je ‘erbij doet’, maar iets wat je werk als arts wezenlijk verandert.

Lees ook het verhaal van Wing

Toen ANIOS Wing Cheung eerder dit jaar bij TalentCare begon, scoorde haar Zindicator® een 5,9. Drie maanden later, bij haar eerste evaluatie, is dat een 7,9 geworden! Wat heeft het verschil gemaakt? Vooral één ding: waardering. Je leest het interview hier!