Verlicht de werkdruk door je hart te luchten

Marjolein Hullegie over werkdruk als arts

Het liefst zou arts Marjolein Hullegie aan alle verwachtingen voldoen. Direct klaarstaan als de familie van een patiënt haar advies nodig heeft en niet aan tijd gebonden zijn. Maar soms is dat simpelweg onmogelijk. Hoe om te gaan met de druk die ze voelt van de onrealistische verwachtingen? Marjolein heeft een manier gevonden. In dit blog vertelt ze over haar voornemen iedere dag oprechte aandacht aan collega’s te besteden. 

Sinds vier maanden werk ik als basisarts in de ouderenzorg. Een enorm leuke baan met fijne collega’s. Ik werk op verschillende locaties in Arnhem en draai spoeddiensten, waarbij ik ouderen met al hun klachten help, zowel psychogeriatrisch als somatisch. Afwisselend is mijn werk dus ook.

Dit is mijn eerste baan. Het is leuk te zien hoe snel ik een ontwikkeling heb doorgemaakt, de afgelopen maanden. Ik begon hier als onzeker meisje. Zou ik al die verantwoordelijkheden wel aankunnen? Inmiddels heb ik ervaring opgedaan en ben ik een stuk zelfverzekerder. Waar ik nog steeds mee worstel, zijn de hoge verwachtingen. Voordat ik begon, dacht ik dat dat vooral de verwachtingen zouden zijn die ik van mezelf had. Je wilt geen fouten maken in je werk, want het gaat om mensenlevens. Wat als ik een verkeerde beslissing zou maken?

“Ik ben ook maar gewoon een mens”

Familieleden met hoge verwachtingen

Waar ik eigenlijk meer tegenaan loop, zijn de verwachtingen die andere mensen van me hebben. Dan heb ik het niet per se over de patiënten zelf, want die zijn vaak dementerend. Nee, dan heb ik het over hun familieleden: kinderen, partners, broers, zussen, vrienden en vriendinnen.

Als familieleden vragen hebben, kunnen ze die neerleggen bij het zorgteam, dat het meeste contact met de patiënt heeft. De verpleegkundigen leggen die vragen dan weer bij mij neer, als dat nodig is. En dan bel ik de familie. Maar sommige familieleden bellen mij en verwachten binnen een uur een antwoord. Als ik de tijd heb, lukt dat. Helaas is dat zelden het geval, mijn dagindeling is behoorlijk volgepland met afspraken, spoeddiensten en zorgvisites op de afdeling.

Wanneer ik op maandag het verzoek krijg een familielid te bellen en daar pas op woensdag aan toe kom, voel ik me daar rot over. Ik begrijp maar al te goed dat de familie een update wil. Het gaat om hun dierbare, ze willen duidelijkheid. Ik vind het goed dat familieleden betrokken zijn en contact opnemen. Vaak kennen zij de patiënt het best. Maar ik ben ook maar een mens… Ik kan nu eenmaal niet elk familielid het hele jaar door direct van dienst zijn. Dan zou ik nooit voor 22.00 uur weg kunnen. Alsnog klap ik zelden om 17.00 uur mijn laptop dicht, meestal is het 18.30 uur. Dan zit ik nog een uur in de auto voor ik thuis ben en heb ik ’s avonds vaak nog privé-afspraken of sporttraining.

Op het moment dat ik wel terugbel, is het begrip soms ver te zoeken. Ik probeer altijd uit te leggen waarom het langer heeft geduurd, maar dat wordt niet altijd geaccepteerd. Veel familieleden beseffen niet hoeveel tijd het kost om zo’n gesprek te voeren. Ik moet het voorbereiden, achteraf moet alles genoteerd worden. Dat geeft niet, want in sommige situaties is overleg echt noodzakelijk. Wanneer iemand net uit het ziekenhuis komt of omdat het mentaal niet goed gaat.

Ik ben niet de enige die worstelt met de verwachtingen, ik zie het ook bij collega’s. Iedereen zou moeten kunnen zeggen: nu is het 17.00 uur, morgen sta ik weer voor u klaar. Het liefst zou ik willen dat familieleden hun verwachtingen wat meer bijstellen, maar dat zie ik niet zo snel gebeuren. Dus moet ik er zelf anders mee omgaan. Een vervelend gesprek sneller loslaten, accepteren dat ik niet al mijn werk afkrijg. Dat gaat me telkens wat beter af. Ik weet van mezelf: als ik de tijd had gehad, had ik het allang gedaan.

Kleine veranderingen

“Ik heb me voorgenomen iedere dag aan mijn collega’s te vragen hoe het met ze gaat”

Vaak kan ik het dus wel relativeren, maar als ik van een ander hoor dat ik mijn best heb gedaan, komt het toch beter binnen. Daarom denk ik dat het goed is vaker steun van collega’s te vragen. Zij kunnen met me meedenken, een situatie in een ander perspectief plaatsen. Als ik iets anders had kunnen doen, vertellen mijn collega’s dat ook. En vaak is de conclusie dat het nu eenmaal niet anders kon. Zo’n bevestiging is een geruststelling. 

Elkaar aandacht geven

Je hart luchten bij collega’s en bewust naar elkaar luisteren, kan de ervaren werkdruk al flink verlichten. Ik merk dat dat voor mij écht werkt. Daar moet ik op door, dacht ik enkele weken geleden. Ik heb me toen voorgenomen iedere dag een paar minuten de tijd te nemen en mijn collega’s te vragen hoe het met ze gaat. Dat kondig ik niet van tevoren aan, dat doe ik gewoon tussendoor. Een paar simpele vragen als: Hoe was je dag? Heb je het druk gehad? Vaak komt er vanzelf een heel verhaal uit. Het ene moment zit iemand nog heel gefocust te typen, ineens gaan de schouders omlaag en zie je de stress het lichaam verlaten. Even je ei kwijt.

Of ik mijn voornemen volgehouden heb? Op één dag na is het me elke dag gelukt oprechte aandacht te besteden aan collega’s. Of ik het door ga zetten? Zonder twijfel. Er wordt positief op mijn nieuwe gewoonte gereageerd. Met de artsengroep hebben we de gewoonte elke week te starten met een overleg. Voordat we op werkgerelateerde zaken ingaan, bespreken we het weekend, maar ook de voorgaande werkweek. Hoe ging het? Waar liep je tegenaan? Als iemand veel stress ervaart, is het goed als collega’s ervan afweten. Zodat we elkaar steun kunnen bieden.

Op deze manier kunnen wij als zorgverleners ons hart luchten en onze frustratie kwijt. Het gevolg: familieleden hebben een arts aan de telefoon die wat meer ontspannen en uitgerust is. Helemaal voldoen aan alle verwachtingen, dat gaat ons niet lukken. Zolang de technologie nog niet zo ver is dat we op drie plekken tegelijk kunnen zijn. We doen wat we kunnen, maar we moeten onze grenzen bewaken. Wij hebben ook tijd nodig om weer op te laden. Dat betekent dat we soms even voor onszelf moeten kiezen.

Michelle Verwijs
Zorgcoördinator

Meer weten?
Neem direct contact met mij op!

Mis jij soms ook de ruimte om écht persoonlijke aandacht te kunnen geven aan collega’s of patiënten?